Po krótkiej przerwie wracamy znów do naszej arcyciekawej opowieści o Biskupicach i jej szkole w XIX w. Tym razem przenosimy się do 1883 roku. Fragment ten przedstawia nam kilka nieszczęść, które spotkały mieszkańców Biskupic Ołobocznych na przełomie kilku lat, trudy z organizacją zbiórki pieniędzy na budynek szkoły oraz szkolne uroczystości pogrzebowe związane ze śmiercią Cesarza Wilhelma I. Zachęcamy także do zapoznania się z poprzednimi częściami: I, II, III i IV (wystarczy kliknąć w numer)
1883/84
W nowym roku szkolnym wpisano na listę obecności 171 objętych obowiązkiem szkolnym dzieci. W ciągu roku zmniejszyła się ona do 168, z czego średnio w lekcjach brało udział 156 dzieci. Uczęszczanie można więc określić jako regularne.
Ponieważ stary dom szkolny bardzo ucierpiał na przestrzeni lat, a poza tym mówiąc – był również wykonany z nietypowych materiałów, a także z powodu przeludnienia szkoły, pojawiła się konieczność zatrudnienia drugiego nauczyciela i budowy nowego budynku szkoły.
Negocjacje w tej sprawie toczyły się w Królewskiej Rejencji. Jako że fundusz szkolny był niewielki, społeczność szkolna została skłoniona do zapłaty 100% łącznego podatku państwowego na składkę na budynek szkolny.
Warto jeszcze wspomnieć, że żniwa w tym roku były bardzo złe, przez co wśród mieszkańców pojawiła się troska o przyszłość, tym bardziej że poza obciążeniami szkolnymi musieli jeszcze łożyć na naprawę kościoła.
Niektórzy gospodarze mimo chrześcijańskich napomnień, nie mogli zrezygnować ze swego alkoholizmu. Smutny koniec niektórych pijaków wydaje się być nieskutecznym przykładem dla innych. Jeden z nich mianowicie znalazł śmierć wracając z miasta. Będąc pijanym wpadł pod samochód i [tu prawdopodobnie brak fragmentu tekstu – koniec s. 13].
Nowy rok szkolny zaczął się jak zwykle w czwartek po Wielkanocy. W tym dniu odbyło się też przyjęcie nowych dzieci do szkoły. Po sporządzeniu listy obecności okazało się, że frekwencja uczniów wzrosła w stosunku do ubiegłego roku i osiągnęła 181 dzieci. Uczęszczanie do szkoły w semestrze letnim było regularne. Nic się wówczas też nie wydarzyło, co zakłóciłoby w jakiś sposób życie szkolne.
Również w tym roku miejscowa gmina musiała skarżyć się na straty w ziemiopłodach, które wprawdzie nie ucierpiały w wyniku gradu jak w poprzednim roku, ale po prostu były nieudane.
Handel trzodą, szczególnie nielegalne sprowadzanie świń z rosyjskiej Polski[1], kwitł także i w tym roku.
Krótko przed żniwami znaleziono w małym stawie w ogrodzie rektorskim zwłoki około ośmiodniowego zamordowanego dziecka. Sprawcy, mimo przedsięwziętych poszukiwań, nie ustalono.
Święto Sedanu obchodzono w tutejszej szkole w zwyczajowy sposób. O godzinie 8 dzieci zjawiły się w odświętnych ubraniach w przystrojonym wieńcami lokalu szkoły. Po śpiewie i modlitwie nastąpiła przemowa do dzieci. Teraz nastąpiły pieśni patriotyczne i z toastem zakończyła się uroczystość.
Dnia 8go listopada tego roku odbyła się doroczna powiatowa konferencja nauczycielska w Ostrowie. Zjawili się wszyscy nauczyciele z okręgu inspekcji w Ostrowie. Konferencja rozpoczęła się od śpiewu i modlitwy, po czym została ogłoszona przez królewskiego powiatowego inspektora szkolnego dra Hippaufa za otwartą. Nauczyciel Krumke z Ostrowa przeprowadził próbną lekcję z geografii (Niemcy) w której należało pokazać, co powinien osiągnąć nauczyciel w ciągu jednego semestru. Nauczyciele zostali poinstruowani, aby podczas czytanek polskich używać tylko tylko języka niemieckiego, a tylko w podczas lekcji religii i śpiewów kościelnych mówić po polsku.
Po przeczytaniu niektórych dekretów rejencji królewskiej, konferencja została zamknięta i rozpoczął się wspólny obiad. Podczas obiadu Królewski Inspektor Powiatowy wzniósł toast za pomyślność Jego Królewskiej Mości Króla i Cesarza, z który uczestnicy z radością podzielili.
Zima tego roku była dość silna i dokuczliwa z powodu głębokiego śniegu. W niektóre dni dzieci w ogóle nie chodziły do szkoły. Generalnie uczęszczanie do szkoły nie było regularne.
W dniu 28 stycznia szkoła była wizytowana przez królewskiego inspektora powiatowego pana dra Hippaufa.
Uroczystość urodzin Jego Mości cesarza i króla świętowana była 22. marca w tutejszej szkole w następujący sposób. O godzinie 8:00 rano odświętnie ubrane dzieci zebrały się w klasie szkolnej, która także była przystrojona. Uroczystości rozpoczął śpiew i modlitwa, po której nastąpił hymn państwowy „Heil Dir im Singerkranz“, pierwsza zwrotka. Następnie nauczyciel wygłosił przemowę, najpierw po niemiecku, potem po polsku na temat znaczenie tego dnia (wykorzystano do tego materiał Gazety Powiatowej[2] nr 20), którą to zakończył trzykrotny toast. Teraz dzieci zaśpiewały ostatnią zwrotkę hymnu narodowego „Sei Kaiser Willhelm hier“ na czym uroczystość zakończono.
Tegoroczny egzamin publiczny odbył się w tutejszej szkole 2go sierpnia bieżącego roku, po czym 6go tegoż miesiąca rozpoczęły się ferie wielkanocne. 27 dzieci z zadowalającymi wynikami opuściło szkołę.
Rok 1887/88
Zgodnie z zarządzeniem królewskiej inspekcji powiatowej nowy rok szkolny rozpoczął się 14 kwietnia i tego dnia przyjęto też nowe dzieci. Zgodnie ze sporządzonymi szkolnymi listami obecności ogólna liczba uczniów wyniosła 175. Uczęszczanie do szkoły było dosyć regularne.
9 maja odbyła się Wiosenna Konferencja Nauczycieli, na której pojawili się wszyscy nauczyciele z okręgu powiatowej Inspekcji Szkolnej. Zostało opublikowanych kilka zarządzeń Królewskiej Rejencji. Ponadto nauczyciele zostali poinstruowani, aby w szkołach w których z powodu przepełnienia zajęcia prowadzone były pół dnia, zajęcia z pisania i czytania w języku polskim zaczynane były dopiero na poziomie średnim.
Po przebudzeniu ziemi ze snu zimowego, nowe życie natury ukazało się dzięki zazielenieniu i kwitnieniu roślin oraz cudownym śpiewem ptaków. Dzieciom zwrócono uwagę na te cuda natury, aby w ten sposób mogły okazać uwielbienie, wdzięczność i miłość dla Wszechmogącego Stwórcy. W tym celu wykorzystano godziny przeznaczone na lekcje przyrody.
W drugiej połowie maja br. obok tutejszego młyna został znaleziony z uszkodzoną czaszką młynarz Julius Klatte. Nie można było ustalić, czy spadł z młyna, co spowodowało obrażenia, czy też przyczyna była ręka mordercy. Fakty przemawiały za tym drugim przypadkiem[3].
Po trzytygodniowych feriach żniwnych lekcje zostały zawieszone na kolejne prawie cztery tygodnie, ponieważ nauczyciel w tym czasie uczestniczył w kursie gimnastyki w Bydgoszczy. Lekcje zostały wznowione dopiero z pierwszym września.
Święto Sedanu obchodzono w tutejszej szkole jak co roku w następujący sposób. O godzinie 8.00 rano uczniowie w odświętnych strojach zebrali się w przystrojonej wieńcami klasie. Po chóralnym śpiewie i modlitwie zarecytowano pieśń „Ich habe mich ergeben“, po czym nastąpiło przemówienie nauczyciela na temat znaczenia tego święta. Na koniec nauczyciel wygłosił toast na cześć Jego Wysokości oraz dzielnej armii.
Zgodnie z wyższym zarządzeniem, a dokładnie od 1 października 1887 r., zajęcia w języku polskim całkowicie zakończono w tutejszej szkole, jedynie religia i pieśni kościelne mogły być ćwiczone w tym języku.
25 października tego roku szkoła była wizytowana przez królewskiego inspektora powiatowego dra Hippaufa.
W następstwie przeprowadzonego ustawowo nowego podziału powiatu, zostały utworzone także nowe urzędy dystryktów i miejscowa gmina, która podlegała urzędowi dystryktu w P[…][4], została przyporządkowana do dystryktu Ostrów-Północ.
Zima tego roku była sroga, a głęboki śnieg pokrył na długo skostniałą ziemię. W wyniku tego zajęcia były często zakłócane, jako że z powodu pokrytych głębokim śniegiem dróg niewiele dzieci pojawiało się w szkole, szczególnie tych mieszkających poza miejscowością.
23 lutego szkoła ponownie była wizytowana przez królewskiego inspektora powiatowego pana dra Hippaufa.
Publiczne egzaminy odbyły się w drugiej połowie marca.
Dnia 9 marca nasz zwycięski cesarz i król Wilhelm I udał się na wieczny spoczynek do swoich przodków. Po tym jak ta smutna wiadomość została ogłoszona, zorganizowano – zgodnie z zarządzeniem królewskiej szkolnej inspekcji powiatowej – uroczystości żałobne w tutejszej szkole. Takie same uroczystości odbyły się w tutejszej szkole na polecenie Królewskiej Rejencji w dniu 22 marca.
Obraz Jego Wysokości ozdobiony został krepą i wieńcami. Dzieci zjawiły się w niedzielnych ubraniach. Z zarządu szkoły oraz członków gminy, mimo zaproszenia, nie zjawił się nikt. Po chóralnym odśpiewaniu pieśni żałobnej „Dzień on dzień gniewu Pańskiego” i modlitwie nastąpiło przemówienie nauczyciela w języku niemieckim a potem w polskim, w którym podkreślił współczujące uczestnictwo wszystkich w powrocie do domu Ojca sędziwego władcy. Następnie poinformowano dzieci o następstwie tronu przez nowego cesarza i króla, a także o „Odezwie do mojego Narodu” obecnie panującego cesarza i króla.
Teraz nastąpiły dwa wiersze, deklamowane przez dzieci. Uroczystość zakończyła modlitwa.
17go tegoż miesiąca odbył się w tutejszej szkole egzamin publiczny. W tym celu zjawili się dwaj koledzy nauczyciele z sąsiednich szkół oraz zarząd szkolny. Około 25 uczniów uznanych zostało za dojrzałych i opuściło mury szkoły.
[1] Zaboru rosyjskiego
[2] Kreis-Blatt
[3] Na marginesie adnotacja z wizytacji: Vidi 13/6 87 Dr. Hippauf (widziałem, 13 czerwca 1887 r.)
[4] wyraz nieczytleny (Podka…e)
