To już III cześć naszej opowieści o wydarzeniach w Biskupicach Ołobocznych. Te rozdziały jak i następne zostały całkowicie poświęcone kolejnemu ważnemu obiektowi w Biskupicach Ołobocznych czyli szkole. Dowiemy się z nich jak wyglądała edukacja Biskupickich dzieci pod zaborem Pruskim, z jakimi problemami zmagali się mieszkańcy oraz poznamy zarobki nauczycielskie w XVIII w. Opisane wydarzenia obejmują lata 1790 – 1879 r.
Rozdział II
Szkoła
Założenie szkoły. Patron szkoły. Pierwotna wielkość szkoły. Początkowe prowadzenie zajęć i uczęszczanie. Pierwsi nauczyciele i ich stosunki. Dochody posady nauczycielskiej. Zajęcia poboczne, lokal i powiatowi inspektorzy szkolni.
Kiedy drugi kościół został wybudowany, wprowadzono również zajęcia szkolne, a pierwszymi nauczycielami byli organiści, którzy – pod nadzorem każdorazowego proboszcza – co 8 dni w innym mieszkaniu tutejszych mieszkańców udzielali nauk. A jako że nie istniał przymus szkolny, to nie wiele dzieci korzystało z tych lekcji.
Dochody tych nauczycieli, których nazwiska są nieznane, były bardzo ograniczone, ponieważ zależały jedynie od dobrej woli rodziców. Jako powiatowy inspektor szkolny funkcjonował dziekan, a jako inspektor miejscowy – każdorazowy proboszcz.
Część II
Dalszy rozwój szkoły. Zabudowania. Powiększenie inwentarza. Majątek szkoły. Święta szkolne. Personel nauczycielski.
Pierwsza szkoła w miejscowości została założona w 1790 roku. Jednocześnie wybudowano poboczne budynki, jak stodołę, oborę, apartamenty, a także przekazano kawałek pola uprawnego, które istnieje po dzień dzisiejszy, do korzystania przez każdorazowego nauczyciela.
Patronem szkoły był i jest Fiskus Królewski. Jako że teraz zostały wyznaczone kary za wszelkie zaniedbania w szkole, stopniowo powiększał się więc inwentarz szkolny, zakupywany z funduszy pochodzących z kar szkolnych. Z uroczystości szkolnych świętowane były urodziny Jego Majestatu każdorazowego króla.
Pełniący obowiązki w pierwszej szkole nauczyciele to:
1. nauczyciel Scholl, który jednakże został w wyniku postępowanie dyscyplinarnego zwolniony
2. Jego następcą był nauczyciel Gardo, który tutaj był do 1841 roku.
Rozdział III
Aktualny stan szkoły. Nazwiska nauczycieli. Liczba uczniów. Uczęszczanie do szkoły. Inspektorzy. Wizytacje. Wydarzenia specjalne, wspierające i zakłócające.
W 1840 roku została wybudowana druga, obecnie istniejące szkoła, a stara zrujnowana – sprzedana. W tejże zajęcia prowadził przez rok nauczyciel Gardo, a potem został przeniesiony do miejscowości Huta koło Aldenau. Jego następcą był nauczyciel Wysoczyński, który z powodu udziału w powstaniu w 1848, na drodze postępowania dyscyplinarnego, został zwolniony.
W roku 1850 zatrudniony został w tutejszej szkole nauczyciel Jakubowski, który przebywał tu do 1853 r. i został przeniesiony na jego wniosek do Droszewa, powiat Pleszew. Jego następcą był nauczyciel Gernoth, który tutaj zmarł w kwietniu 1858 r. i posadę nauczycielską ponownie przekazano nauczycielowi Jakubowskiemu.
Liczba uczniów w roku 1850 wynosiła 56 i pozostawała taka do roku 1864. Od 1865 r. liczba uczniów zaczęła się powiększać tak, że w 1874 r. wynosiła ona 151 i dlatego wprowadzono zajęcia na dwie zmiany. Obecnie tj. w roku 1878 liczba uczniów objętych obowiązkiem szkolnym wynosi 186.
Uczęszczanie do szkoły latem jest dosyć regularne; zimą z kolei, a mianowicie gdy pogoda jest zła, dzieci z Bagateli, Kęszyc i Kowalewek, miejscowości które należą do tutejszej szkoły, nie są w stanie regularnie do niej uczęszczać.
Do roku 1872 powiatowym inspektorem szkolnym był dziekan Michalak z Droszewa, a od tego czasu królewscy inspektorzy szkolni są mianowani przez zarząd rejencji, a pierwszym królewskim inspektorem szkolnym w powiecie ołobockim był były nauczyciel seminaryjny pan Beck, który jednakże po kilku tygodniach w Ostrowie zachorował i zmarł. Jego następcą był w latach 1873 do 1877 pan Lux, a potem obecny królewski inspektor powiatowy pan dr Hippauf.
Do miesiąca sierpnia 1875 r. miejscowym inspektorem szkolnym był tutejszy proboszcz von Sobeski. Od tego jednak czasu urząd miejscowego inspektora został mu odebrany i przekazany królewskiemu inspektorowi szkolnemu panu Luxowi z Ostrowa.
Wizytacje w miejscowej szkole odbyły się:
1. dnia 12 czerwca 1852 r. przez królewskiego rejencyjnego i szkolnego radcę pana dra Milewskiego
2. dnia 16 marca 1860 r. przez dziekana Leszczyńskiego z Raszkowa
3. dnia 19 lutego 1869 r. i 4 listopada 1872 r. przez dziekana Michalaka z Droszewa
4. dnia 9 sierpnia 1873 r., 5 września 1873, 12 marca 1874 r., 16 czerwca 1874 r., 9 września 1874 r., 3 grudnia 1874 r., 28 maja 1875 r., 14 lipca 1875 r., 14 marca 1876 r., 21 października 1876 r. – przez królewskiego powiatowego i miejscowego inspektora szkolnego pana Luxa,
5. dnia 16 października 1877 r., 13 marca 1878 r., 22 maja 1878 r. – przez królewskiego powiatowego i miejscowego inspektora szkolnego pana dra Hippaufa.
W roku 1878 tutejsza szkoła była zamknięta w lutym z powodu epidemii odry.
Dnia 22 marca tego samego roku uroczystość urodzin Jego Majestatu cesarza i króla obchodzono w tutejszej szkole w następujący sposób:
O godzinie 8 rano zaczęły się uroczystości szkolne ze śpiewem chóralnym i modlitwą. Następnie nauczyciel wygłosił mowę w języku niemieckim, a potem powtórzył ją w języku polskim, po czym nastąpiły śpiewy pieśni patriotycznych, jak „Heil die im Singerkranz, Heil unserm Kaiser Heil, Wer führt der deutschen Heer” z towarzyszeniem toastu na cześć Jego Majestatu i wreszcie na koniec znów chóralny śpiew i modlitwa tworzyły zakończenie uroczystości.
Po śmierci nauczyciela Jakubowskiego miejscowa posada nauczycielska pozostała nieobsadzona od 5 grudnia 1878 r. do 1 czerwca 1879 r. Jak już podano na pierwszej stronie, miejscową posadę nauczycielską objął nauczyciel Joseph Skrzypczyński z Kotowiecka, który został wprowadzony na nowy urząd 12 czerwca 1879 r. przez inspektora szkolnego.
Do czasu zajęcia wakującego stanowiska nauczycielskiego szkoła była zamknięta, a ponieważ nawet za życia nauczyciela Jakubowski z powodu jego trwającej choroby zajęcia szkolne wielokrotnie musiały być odwoływane, stało się oczywistym że posada zostanie przejęta.
Do tego doszło duże przepełnienie szkoły, jako że liczba objętych obowiązkiem szkolnym dzieci opiewała na około 190. Uczęszczanie do szkoły było w początkowym okresie urzędowania nowego nauczyciela dosyć regularne. W roku 1879 obowiązki powiatowego inspektora szkolnego w tutejszym powiecie pełnił pan dr Hippauf, który również sprawował funkcję inspektora miejscowego nad tutejszym etatem nauczycielskim względnie szkołą
Zarząd szkolny w tamtym czasie składał się z gospodarzy: Valentina Szymczaka, Marchewki Vąsa i organisty Ignatza Lesiewicza. Dochody z posady [nauczycielskiej] wynosiły 750 marek włącznie z 84 markami dodatku państwowego oraz korzystanie z 3 ha 74 ar ziemi szkolnej.
Dnia 11 czerwca 1879 r. obchodzono w tutejszej szkole złote wesele Jego Majestatu cesarza i króla i Jej Majestat cesarzowej i królowej. O godzinie ósmej tego dnia dzieci zjawiły się w przystrojonej odświętnie wieńcami klasie szkolnej.
Po śpiewie chóralnym i modlitwie nastąpiła przemowa nauczyciela skierowana do dzieci, w której przedstawiono to święto jako rzadkie i szczególne szczęście dane człowiekowi przez Boga. Na to wzniesiono toast na cześć znamienitej pary, następnie hymn „Heil die im Siegerkranz“ zamknął uroczystość.
Zima tego roku była mroźna i długa, dlatego zajęcia szkolne były wielokrotnie przerywane.
